Telomer Nedir?
TELOMER NEDİR?
TELOMER NASIL BULUNMUŞTUR?
Hücre ve organların yenilenmesi hücrelerin bölünmesi ile olmaktadır. Nobel ödüllü kalıtım genetikçisi Barbara McClintock, ilk olarak 1933 yılında hücre bölünmeleri sırasında kromozomların uçlarında başlıklara benzer bazı yapışkan maddelerin olduğunu fark etmiştir. Peki Telomer Nedir?
TELOMER NEDİR?
1975-1977’de Yale Üniversitesi’nde Joseph G. Gall ile doktora sonrası araştırmacı olarak çalışan Elizabeth Blackburn, kromozom uçlarında kromozomları koruyan telomer adı verilen çok özel bir yapının olduğunu keşfetmişlerdir. Araştırmacıların, kromozomların telomer ve telomeraz enzimi tarafından nasıl korunduğunun keşfi 2009 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü almaya hak kazanmıştır.
Telomerler hücre çekirdeği içinde bulunan kromozomların uç kısımlarındaki, DNA proteinlerinden oluşan koruyucu başlıklardır. Bu durum ayakkabı bağcıklarının uçlarını koruyan plastik parçalara benzetilebilir. Telomerlerin boyu kronolojik yaşa bağlı olarak her hücre yenilenmesinde aşınarak kısalmaktadır. Çünkü ölen hücrenin yerine gelecek olan yeni hücre replikasyonu için telomerden bir parça kullanmaktadır. Böylece kronolojik olarak yaş ilerledikçe kromozomlarımızın ucundaki telomer başlıklar gitgide kısalmaktadır. Kromozomların ucunda yeni bir bölünmeye yetecek telomer uzunluğu kalmadığında hücre bölünmesi de durmaktadır.
Yeni doğan bir bebekte telomerler oldukça uzunken, 70 yaşındaki bir insanda ise oldukça kısadır. Uzun telomer, henüz çok aşınmamış kromozom uçları anlamına gelmektedir. Bunun biyolojik yaşınızın da genç olması gibi bir anlamı vardır.
Referanslar:
- Barbara McClintock: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1983. Nobel Foundation. 1983. Retrieved 10 March 2018.
- Mender I, Shay JW (November 2015). Telomerase Repeated Amplification Protocol (TRAP). Bio-Protocol. 5 (22): e1657. PMC 4863463 Freely accessible. PMID 27182535.
- Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greider, Jack W. Szostak: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009. Nobel Foundation. 2009-10-05. Retrieved 2012-06-12.
